Hoe uitvaartverzorgers de coronatijd beleefden

In maart zette het coronavirus de uitvaartbranche op zijn kop. Niet alleen zorgde het virus voor veel extra overlijdens, het was opeens ook een stuk lastiger om aan persoonlijke beschermingsmiddelen te komen en door de maatregelen om verspreiding van het coronavirus tegen te gaan, konden uitvaartbegeleiders hun werk niet meer doen zoals ze gewend waren. Hoe kijken uitvaartverzorgers terug op de hectische maanden maart, april en mei 2020? En wat kan de uitvaartbranche bij een eventuele tweede coronagolf anders doen?

Om daar een beeld van te krijgen, vroeg BGNU uitvaartverzorgers – leden en niet-leden van de branchevereniging – om een online-enquête in te vullen. Ruim 160 uitvaartverzorgers uit het hele land deden dat. Ongeveer de helft van hen is bij BGNU aangesloten en een groot deel van de respondenten is werkzaam voor een kleine uitvaartonderneming.

Om verspreiding van het coronavirus te beperken is het belangrijk om 1,5 meter afstand te houden. Uitvaartondernemers geven aan dat dat voor hen en hun medewerkers het lastigst is bij het verzorgen van de overledene, tijdens de condoleance en tijdens de uitvaartplechtigheid.

Uitvaartondernemers zien dat het voor nabestaanden het lastigst is om zich aan de 1,5 meter te houden bij de condoleance en tijdens de plechtigheid.

Uitvaartondernemers doen er alles aan om nabestaanden en bezoekers te wijzen op het houden van voldoende afstand: ze bespreken het vooraf met de nabestaanden, hangen posters en borden op, passen de opstelling in uitvaartcentra aan – uitvaartverzorgers melden dat het inzetten van tafels veel kan helpen om nabestaanden en belangstellenden te stimuleren afstand te bewaren – hebben markeringen op de vloer aangebracht en werken met vaste routes. Rond afscheidsbijeenkomsten wordt extra personeel ingezet dat belangstellenden wijst op de coronaregels en nabestaanden en belangstellenden worden aangesproken als zij zich er onvoldoende aan houden. En het verzoek om afstand te houden wordt herhaald, en herhaald en herhaald …

Uit de reacties op de enquête spreekt een eindeloos geduld om de coronaregels telkens weer te herhalen en nabestaanden en belangstellenden erop aan te blijven spreken. Maar handhaven is niet altijd makkelijk. Een uitvaartbegeleider is nu eenmaal geen politieagent, zoals een van de respondenten opmerkte.

Een deel van de respondenten geeft dan ook aan dat hulp van buiten de handhaving simpeler zou maken. Zo heeft men de indruk dat de verwarrende berichten in de media bij sommige mensen de indruk wekken dat het allemaal wel meevalt met de verspreiding van het coronavirus en dat het niet zo erg is om rond het afscheid minder afstand te houden. Enkele uitvaartverzorgers geven ook in overweging om de groepsgrootte bij uitvaarten weer te beperken om zo handhaving van het afstandhouden beter mogelijk te maken.

De meerderheid van de respondenten was tevreden over de informatieverstrekking door het bestuursteam coronavirus waar BGNU deel van uitmaakt. Wel vraagt men BGNU om bij de overheid nog meer aan te dringen op duidelijkheid en het standpunt van de uitvaartbranche via de pers naar het publiek te communiceren, zodat nabestaanden maar vooral ook belangstellenden een duidelijker beeld van het belang van coronamaatregelen bij uitvaarten krijgen.

De meeste respondenten gaven aan bij de eerste uitbraak van het coronavirus uiteindelijk geen problemen ondervonden te hebben waar het gaat om persoonlijke beschermingsmiddelen, en daarom ook geen aanvullende afspraken met leveranciers daarover gemaakt te hebben. Ongeveer een derde van de respondenten gaf aan wel aanvullende afspraken met leveranciers gemaakt te hebben, zodat bij een eventuele tweede coronapiek de voorraden beschermingsmiddelen beter op peil blijven. Ruim tweederde van de uitvaartondernemers geeft aan momenteel meer persoonlijke beschermingsmiddelen op voorraad te hebben dan voorheen. Vrijwel alle respondenten zeggen te beschikken over voldoende beschermingsmiddelen voor een eventuele nieuwe uitbraak, dan wel daar tijdig over te kunnen beschikken door gemaakte afspraken met leveranciers.

Over de vraag of het bij een tweede coronagolf wenselijk zou zijn om cateringmogelijkheden rond de uitvaartplechtigheid weer te beperken, waren de reacties verdeeld. Meer dan de helft van de respondenten vindt het belangrijk dat de cateringmogelijkheden dan niet weer beperkt worden. Het overgrote deel van de respondenten zegt dat, met het oog op het welzijn van de nabestaanden: het is belangrijk voor de rouwverwerking om na een uitvaartplechtigheid samen te kunnen zijn.

Ruim een derde van de respondenten zou liever zien dat bij een nieuwe coronagolf de cateringmogelijkheden weer beperkt worden om zo de contactmomenten tussen mensen te beperken en de verspreiding van het virus te remmen. Een deel van de respondenten geeft aan dat het bij een nieuwe opleving van de pandemie te druk zal zijn om catering in goede banen te kunnen leiden.

Opvallend soepel is een meerderheid van de uitvaartverzorgers over het bijwonen van een uitvaart door eerstegraads nabestaanden die aangetoond besmet zijn met het coronavirus en milde symptomen hebben. Meer dan de helft van de respondenten vindt dat deze nabestaanden in de gelegenheid moeten zijn om de uitvaart bij te wonen met een gezichtsmasker op.

Goed een derde van de respondenten gaf aan de aanwezigheid van zieke nabestaanden te gevaarlijk te vinden voor de overige nabestaanden, belangstellenden en de medewerkers bij de afscheidsdienst, en vindt dat deze nabestaanden thuis moeten blijven.

Door deze enquête heeft BGNU meer inzicht gekregen in hoe uitvaartondernemers de coronapiek en de rol van de brancheorganisaties gedurende die periode ervaren hebben. BGNU is blij dat uitvaartondernemingen tevreden zijn over de informatievoorziening en dat die bij een eventuele volgende uitbraak niet veel gewijzigd hoeft te worden. Uiteraard streeft BGNU altijd naar verbetering. De resultaten van de enquête zullen daarom vergeleken worden met de feedback die de andere leden van het bestuursteam coronavirus hebben ontvangen om te zien of er nog andere accenten gelegd kunnen worden mocht er en nieuwe uitbraak van het coronavirus komen.