Hulp voor Oekraïense vluchtelingen bij een overlijden

Nu de oorlog in Oekraïne voortduurt en er meer ontheemden in Nederland verblijven, neemt ook het aantal Oekraïense vluchtelingen dat hier komt te overlijden toe. Waar moet dan rekening mee gehouden worden? Het antwoord op die vraag is sinds begin augustus 2022 te vinden in een handreiking en een factsheet voor professionals en vrijwilligers die met het overlijden van Oekraïense vluchtelingen te maken krijgen*.

Sinds de oorlog in Oekraïne begon, wordt er door de Nederlandse samenleving op verschillende manieren hulp geboden aan de ontheemden. Inmiddels verblijven er meer dan 70.000 geregistreerde vluchtelingen in Nederland. Een deel van hen – een reële schatting is tussen de 629 en 1.011 mensen per jaar – zal hier komen te overlijden. Het is dan belangrijk hen te steunen bij het organiseren van een goed afscheid.

Zo’n zeventig procent van de Oekraïense bevolking is christelijk, maar er komen ook andere religies (jodendom, islam) voor en een deel van de bevolking hangt geen geloof aan. Van de christelijke kerken is de orthodoxe de belangrijkste; de overige kerken zijn Grieks-katholiek of protestant. Vaak zal de religie terugkomen in de wensen rond de uitvaart. Een uitvaart, veelal een begrafenis, vindt in Oekraïne vaak eerder plaats dan in Nederland gebruikelijk is: op de derde dag na het overlijden. De overledene wordt veelal thuis opgebaard.

De verwachting is dat Oekraïense nabestaanden niet altijd over voldoende financiële middelen beschikken om een uitvaart te bekostigen. Voor Oekraïense ontheemden die door gemeenten of particulieren worden opgevangen, kan in dat geval een een beroep gedaan worden op de voorzieningen op grond van de Wet op de lijkbezorging. Voor de (kleinere) groep Oekraïense vluchtelingen die in asielzoekerscentra verblijft, gelden de regels en voorzieningen van het COA.

Meer lezen over de regels, mogelijkheden, rituelen en gebruiken rond uitvaarten van Oekraïense vluchtelingen? Je vindt de factsheet en handreiking in dit artikel. De handreiking geeft ook praktische tips voor het regelen van dergelijke uitvaarten.

De handreiking is ook te downloaden via de websites van de VNG en Monuta. Monuta stelt de handreiking binnenkort ook beschikbaar in het Oekraïens. Nabestaanden kunnen zich daarmee een beeld vormen hoe in Nederland een uitvaart georganiseerd kan worden.

*) De handreiking en de factsheet zijn tot stand gekomen nadat het Team Bijzondere Uitvaarten van Monuta het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) had benaderd en een projectgroep werd geformeerd waaraan ook BGNU, LOB en de Veiligheidsregio Fryslân hebben deelgenomen.