Straffen voor lijkschennis

In Nederland is veel geregeld rond hoe we met het lichaam van zieken omgaan. Dat is heel anders is na overlijden. Er zijn geen regels voor postmortale zorg. Sterk nog: lijkschennis is niet strafbaar.

In wetgeving is duidelijk vastgelegd hoe zorg moet plaatsvinden en aan welke eisen zorgverleners moeten voldoen. Op die eisen is ook toezicht. Dat geldt allemaal niet voor de zorg na de dood. BGNU wijst er al geruime tijd op dat dit vreemd en zeer onwenselijk is. Dat werd eind 2022 onderstreept door het onderzoek van het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC). Het onderzoeksrapport heeft de titel Strafbaarstelling van lijkschennis en het nieuwsbericht dat erover verscheen kopte Lijkschennis zou vaker strafbaar moeten zijn en strenger moeten kunnen worden bestraft. Dat zet de toon!

De onderzoekers concluderen dat lijkschennis een ernstige inbreuk op de integriteit van het overleden lichaam maakt, en op de belangen van nabestaanden en anderen in de samenleving. Zij bevelen daarom aan om de maximumstraffen voor het opgraven of wegmaken van een lijk te verhogen. Voor het fysiek aantasten van een overleden lichaam zou er een zelfstandige strafbepaling in de wet moeten komen, aangezien dat nu nog niet wettelijk is geregeld. Ook adviseren zij om seksueel misbruik (necrofilie), het maken van naaktfoto’s en het betalen voor donatie van een overleden lichaam strafbaar te stellen.

BGNU juicht het de uitkomsten van dit onderzoek toe en zet zich ervoor in dat de wetgever er ook iets mee gaat doen. En dat hij meer gaat doen: niet alleen grove schennis van overleden lichamen moet worden voorkomen, we moeten er ook voor zorgen dat de zorg voor het overleden lichaam goed gebeurt.

Veel nabestaanden willen dat hun overledene wordt opgebaard, zodat zij zelf nog bij de overledene kunnen zijn, en aan degenen die hem of haar gekend hebben, gelegenheid kunnen geven om afscheid te nemen. Om dat mogelijk te maken, moet het lichaam na overlijden op de juiste manier worden geconserveerd en verzorgd. Gebeurt dat niet goed, dan heeft dat een grote impact op het afscheidnemen en de rouwverwerking.

Een goede verzorging van het overleden lichaam vraagt kennis en kunde en regelgeving rond de laatste zorg is daarom een must

BGNU vindt het niet wenselijk dat momenteel in Nederland geen eisen worden gesteld aan de opleiding of ervaring van medewerkers in de postmortale zorg. En dat terwijl fouten een grote en langdurige impact hebben op nabestaanden. Daarom zet BGNU zich, samen met andere organisaties in de uitvaartbranche, in om de overheid ervan te overtuigen dat regelgeving voor de laatste zorg een must is.