Veel belangstelling voor BGNU ThemaEvent over Covid-19 en uitvaartzorg

Het eerste webinar van BGNU ging over omgaan met het coronavirus. Peter Molenaar van het RIVM gaf uitleg. De belangstelling was groot, de waardering hoog: bijna iedereen is van plan zich aan te melden voor een volgend webinar. Dat zal er wel komen, want van het virus zijn we voorlopig nog niet af.

Het ziet er niet naar uit dat we snel weer bij elkaar kunnen komen. BGNU moest de NetwerkEvents afblazen. Een webinar vervangt het netwerken niet, maar is wel een goede vorm om informatie met elkaar te delen. Voordelen heeft het ook: het kost geen reistijd, en je kunt het op je eigen tijd terugkijken. Iedereen in de uitvaartbranche weet hoe handig dát kan zijn.

Het webinar leverde ook nog een PE-punt op. Iedereen die het webinar daadwerkelijk volgde kreeg na afloop een mail van BGNU die geldt als bewijs.

RIVM-deskundige Infectiepreventie Peter Molenaar kent de uitvaartbranche goed, hij gaf jaren les aan uitvaartverzorgers. Bovendien was hij zelf twintig jaar verpleegkundige. Met die expertise kon hij in het woud van virusdeskundigen dat dagelijks aan ons voorbij trekt, gerichte en degelijke uitvaartadviezen geven.

De presentatie van Peter Molenaar is hier te downloaden.

Nu er een vaccin op komst is, kunnen we mogelijk overgaan naar de fase van ‘leven met het virus’. Zolang de besmettingen nog hoog zijn en we nog niet zijn ingeënt – en dat gaat echt nog wel even duren – blijft voorzichtigheid echter van het hoogste belang. De belangrijkste maatregelen blijven voorlopig onverminderd van kracht. Die belangrijkste maatregelen zijn: houdt 1,5 meter afstand, was je handen, bescherm je goed in contact met besmette personen en bij verschijnselen blijf thuis en/of laat je testen.

Verreweg het grootste besmettingsgevaar zit hem in grote druppels die we verspreiden bij niezen, hoesten, maar ook praten en ademen. Vandaar dat 1,5-meteradvies. Verder is het van groot belang om op de juiste manier en op de juiste momenten de handen te wassen.

Goed wassen met water en zeep volstaat. Ben je niet in de gelegenheid, gebruik dan een goedgekeurde desinfectans. Bijvoorbeeld na een bezoek aan een familie, in je auto. Het is beter op de juiste momenten je handen te wassen zoals wanneer je aan het werk gaat, voor het koken, voor een maaltijd, voor en na de toiletgang, dan 100 keer op de verkeerde momenten. Voor uitvaartverzorgers komt daar bij: na het uittrekken van de handschoenen (en bij een verzorging: nog eens na het uittrekken van je schort).

Een aan corona overleden persoon is niet besmettelijk, in die zin, dat er geen virus wordt uitgescheiden door het ademen. Bij de verzorging hoeft daarom ook geen mondneusmasker gedragen te worden. “Verwarrend is wel,” zegt Molenaar, “dat als je met twee personen verzorgt, je wel een (niet-medisch) mondmasker moet dragen vanwege het feit dat je geen 1,5 meter afstand van elkaar kunt houden.” Verzorgen samen met familie raadt hij af, nu het besmettingsgevaar zo hoog is.

Uitvaartverzorgers hoeven alleen handschoenen te dragen bij het verzorgen en moeten die daarna ook weer uittrekken. “Want als je ze de hele dag draagt, zou je eventuele besmettingen juist doorgeven.” Belangrijk is om de vingertoppen zo min mogelijk aan te raken. Dus bij het uittrekken, beginnen bij de pols. “Handschoenen trek je het laatst aan, zodat ze over je schort vallen, en het eerst uit”, doceert Molenaar. “Belangrijk is ook dat de handschoenen heel zijn en dat je geen sieraden draagt waarmee je ze makkelijk kunt beschadigen.”

Thuis opbaren kan prima, al kan het een hele puzzel zijn hoe binnen de geldende regels het bezoek ontvangen wordt. Ook hier geldt weer: bezoekers moeten bij voorkeur bij binnenkomst hun handen kunnen wassen of desinfecteren. Verder maak je liefst een looproute waarbij in- en uitgang gescheiden zijn. Het is niet nodig om na elke bezoeker het huis te desinfecteren. “Alleen de contactpunten reinigen volstaat.”

Ook in uitvaartcentra geldt dat het reinigen van contactpunten tussen verschillende shifts volstaat. “Contactvlakken leveren maar een klein risico op besmetting op en het desinfecteren van gebruikte pennen is niet nodig – als mensen hun handen eerst hebben kunnen wassen of desinfecteren,” aldus de RIVM-deskundige.

“Ik zou niet graag in jullie schoenen staan”, verzucht Molenaar bij de vraag hoe te zorgen dat verdrietige mensen zich toch aan de anderhalve meter houden. “Maar het is echt belangrijk om die maatregel in acht te houden.” Slechts 0,2 procent van de besmettingen worden gerelateerd aan de uitvaartzorg. “Dus we doen het goed,” zegt BGNU-directeur Heidi van Haastert, die het webinar leidt, “en dat willen we natuurlijk ook zo houden. Dan blijft goed afscheid nemen mogelijk.”

Een heet hangijzer. Hoe zit het met nabestaanden die besmet zijn met corona? Eerstegraads nabestaanden mogen van het RIVM naar de uitvaart – met een medisch mondneusmasker op -, maar veel uitvaartverzorgers achten dat een te hoog risico, voor hun medewerkers, en voor andere uitvaartgasten. Een vraag van een van de deelnemers is of er een maximum is aan het aantal besmette nabestaanden.

“Dat is er niet,” legt Molenaar uit, “belangrijk is wel dat ze hooguit milde klachten hebben. Dus geen koorts en niet hoesten.“ Als een nabestaande huilt en het mondmasker afzet (niet het masker aanraken, maar aan de riempjes of het elastiekje!), kan dat geen kwaad en mag hij het masker daarna gewoon weer opzetten. “Behalve als het te nat is geworden, want een nat masker werkt niet. Het is daarom goed om medische mondneusmaskers (type IIR ) op voorraad te hebben, zodat je die indien nodig kunt uitreiken aan besmette nabestaanden.”

Nabestaanden van de eerste en tweede graad mogen een eventuele quarantaine na terugkomst uit een ‘oranje’ land verlaten om naar een uitvaart te gaan. “Uiteraard geldt weer: als zij niet hoesten.“

Medische mondmaskers hoeven dus alleen door besmette personen gedragen te worden, of bij een obductie. Niet bij een gewone verzorging. Niet-medische maskers zijn voor ander gebruik voldoende, zoals voor de chauffeur van de rouwauto op de dag van de uitvaart. Over Faceshields en ‘kinnebakjes’ wordt momenteel beleid gemaakt door het RIVM in samenspraak met VWS, maar die bieden vaak minder bescherming dan noodzakelijk is. Dat geldt ook voor spatschermen. “Vaak zie je dat mensen er toch omheen praten,” zegt Molenaar, die sowieso hamert op goed gebruik van alle beschermingsmaatregelen.

Als het op testen aankomt, adviseert Molenaar de GGD-teststraten. “Niet alle commerciële teststraten werken met betrouwbare testen en ze geven de uitslagen ook niet allemaal door aan de GGD’s. Testen hoeft alleen bij klachten. Als een huisgenoot of nauw contact positief getest is, geldt de regel: tien dagen quarantaine.”

Uitvaartverzorgers hebben een vitaal beroep en zullen voorrang krijgen – maar wel na de zorg en mensen met immuunstoornissen – bij vaccinering of testen. “Als er sprake zal zijn van tekorten van testen, vaccins of beschermende middelen. Dat is nu niet het geval.” Molenaar geeft als advies mee om in elk geval de griepprik te halen.

Tot slot nog een heikel punt. Uitvaartverzorgers hebben zich te houden aan de regels van de locaties waar ze werken. Molenaar weet dat er vaak vreemde regels worden opgesteld, bijvoorbeeld door zorginstellingen. “Je kunt niet anders doen dan die regels respecteren en in overleg gaan met de betrokkenen.”

David van de Waal was een van de deelnemers die een vraag indiende. Na afloop toont hij zich tevreden – ‘het is een mooie vorm, mag van mij, naast de NetwerkEvents, ook na coronatijd blijven’ – maar hij had wel gehoopt op wat meer discussie. “Bij Monuta mag bij een corona-overlijden pas na 24 uur afscheid genomen worden, tot die tijd moet de kist gesloten blijven. Over dit soort keuzes had ik graag willen discussiëren.” Van de Waal kreeg tijdens het webinar wel appjes van collega’s, maar die legden geen vragen voor aan Molenaar of BGNU. Jammer, want Frank Fransse, Igor Peusen en Dave van der Lans zaten er klaar voor.

Voor iedereen is het nog even wennen, zo’n eerste webinar.

Draagvlak om door te gaan met webinars is er in elk geval zeker. Van de negentig mensen die na afloop de enquête in vulden gaf bijna negentig procent aan zich voor een volgend webinar weer in te schrijven. Noteer alvast: 10 maart 2021, 16.00 – 17.00 uur.